Rolnicy co roku stają przed problemem usuwania obornika. Znaczne fundusze, które są potrzebne do organizacji jego wywozu i pochówku, nigdzie nie idą. Ale istnieje sposób, który nie tylko oszczędza pieniądze, ale także sprawia, że serwujesz ten naturalny produkt dla własnego dobra.
Gorliwi właściciele od dawna stosują ekotechnologię w praktyce, która pozwala im pozyskiwać biogaz z obornika i wykorzystywać go jako paliwo.
Dlatego w naszym materiale skupimy się na technologii produkcji biogazu, porozmawiamy również o tym, jak zbudować instalację bioenergetyczną.
Plusy korzystania z biotechnologii
Technologia produkcji biopaliw z różnych źródeł naturalnych nie jest nowa. Badania w tej dziedzinie rozpoczęły się pod koniec XVIII wieku i pomyślnie rozwinęły się w XIX wieku. W Związku Radzieckim pierwsza fabryka bioenergii powstała w latach czterdziestych ubiegłego wieku.
Biotechnologie były od dawna stosowane w wielu krajach, ale dziś nabierają specjalnego znaczenia. Ze względu na pogarszającą się sytuację środowiskową na planecie i wysokie koszty energii wielu zwraca uwagę na alternatywne źródła energii i ciepła.
Technologia przetwarzania obornika na biogaz pozwala na zmniejszenie ilości szkodliwych emisji metanu do atmosfery i uzyskanie dodatkowego źródła energii cieplnej
Oczywiście obornik jest bardzo cennym nawozem, a jeśli gospodarstwo ma dwie krowy, wówczas nie ma problemów z jego użyciem. Kolejna sprawa, jeśli chodzi o gospodarstwa z dużymi i średnimi zwierzętami gospodarskimi, w których rocznie powstaje mnóstwo cuchnących i gnijących materiałów biologicznych.
Aby obornik zmienił się w nawóz wysokiej jakości, potrzebujesz obszarów o określonym reżimie temperaturowym, a to jest dodatkowy wydatek. Dlatego wielu rolników przechowuje go w razie potrzeby, a następnie zabiera na pola.
W zależności od ilości wytwarzanych surowców dziennie należy wybrać wymiary instalacji i stopień jej automatyzacji
Jeśli warunki przechowywania nie są przestrzegane, do 40% azotu i główna część fosforu znikają z obornika, co znacznie pogarsza jego wskaźniki jakości. Ponadto metan jest uwalniany do atmosfery, co ma negatywny wpływ na sytuację ekologiczną planety.
Współczesna biotechnologia pozwala nie tylko zneutralizować szkodliwy wpływ metanu na sytuację środowiskową, ale także sprawić, by służył on korzyściom człowieka, przy jednoczesnym uzyskiwaniu znacznych korzyści ekonomicznych. W wyniku przetwarzania obornika powstaje biogaz, z którego można następnie uzyskać tysiące kW energii, a odpady produkcyjne są bardzo cennym nawozem beztlenowym.
Galeria obrazów
Zdjęcie z
Farmy - główni dostawcy surowców do produkcji biogazu
Produkcja i wykorzystanie biopaliw gazowych
Budowa zakładu recyklingu DIY
Gotowy plastikowy pojemnik w urządzeniu bioreaktorowym
Mechanizm powstawania gazu z surowców organicznych
Biogaz jest lotną substancją bez koloru i zapachu, która zawiera do 70% metanu. Wskaźniki jakości zbliżają się do tradycyjnego rodzaju paliwa - gazu ziemnego. Ma dobrą wartość opałową, 1m3 biogaz emituje tyle ciepła, ile jest uzyskiwane przez spalanie półtora kilograma węgla.
Powstawanie biogazu zawdzięczamy bakteriom beztlenowym, które aktywnie pracują nad rozkładem surowców organicznych, które są wykorzystywane do odchodów zwierząt gospodarskich, odchodów ptaków, odpadów z jakichkolwiek roślin.
W niezależnej produkcji biogazu można stosować odchody ptaków i produkty odpadowe małych i dużych zwierząt gospodarskich. Surowce można stosować w czystej postaci i w postaci mieszanki z trawą, liśćmi, starym papierem
Aby aktywować proces, konieczne jest stworzenie sprzyjających warunków dla życia bakterii.Powinny być podobne do tych, w których mikroorganizmy rozwijają się w naturalnym zbiorniku - w żołądku zwierząt, gdzie nie ma ciepła ani tlenu.
W rzeczywistości są to dwa główne warunki, które przyczyniają się do cudownej przemiany gnijącego obornika w przyjazne dla środowiska paliwo i cenne nawozy.
Aby uzyskać biogaz, potrzebny jest szczelny reaktor bez dostępu powietrza, w którym zachodzi proces fermentacji obornika i jego rozkład na składniki:
- metan (do 70%);
- dwutlenek węgla (około 30%);
- inne substancje gazowe (1-2%).
Powstające gazy wznoszą się w górę zbiornika, skąd są następnie wypompowywane, a pozostały produkt osiada - wysokiej jakości nawóz organiczny, który zachował wszystkie cenne substancje znajdujące się w oborniku - azot i fosfor, i stracił znaczną część patogennych mikroorganizmów w wyniku przetwarzania.
Reaktor na biogaz musi mieć całkowicie szczelną konstrukcję, w której nie ma tlenu, w przeciwnym razie proces rozkładu obornika będzie niezwykle powolny
Drugim ważnym warunkiem skutecznego rozkładu obornika i tworzenia biogazu jest zgodność z reżimem temperaturowym. Bakterie biorące udział w procesie są aktywowane w temperaturze +30 stopni.
Ponadto w oborniku zawiera dwa rodzaje bakterii:
- mezofilny. Ich żywotna aktywność występuje w temperaturze +30 - +40 stopni;
- termofilny. Do ich reprodukcji należy przestrzegać reżimu temperatury +50 (+60) stopni.
Czas przetwarzania surowców w roślinach pierwszego rodzaju zależy od składu mieszanki i wynosi od 12 do 30 dni. Jednocześnie 1 litr powierzchni użytkowej reaktora daje 2 litry biopaliwa. Przy zastosowaniu instalacji drugiego typu czas produkcji produktu końcowego jest skrócony do trzech dni, a ilość biogazu wzrasta do 4,5 litra.
Wydajność roślin ciepłolubnych jest widoczna gołym okiem, jednak koszt ich utrzymania jest bardzo wysoki, dlatego przed wybraniem tej lub innej metody produkcji biogazu należy dokładnie obliczyć wszystko
Pomimo faktu, że wydajność instalacji termofilnych jest dziesięciokrotnie wyższa, są one stosowane znacznie rzadziej, ponieważ utrzymanie wysokich temperatur w reaktorze wiąże się z wysokimi kosztami.
Utrzymanie i utrzymanie instalacji typu mezofilnego jest tańsze, dlatego większość gospodarstw wykorzystuje je do produkcji biogazu.
Zgodnie z kryteriami potencjału energetycznego biogaz jest nieco gorszy od konwencjonalnego paliwa gazowego. Zawiera jednak opary siarczanowe, których obecność należy wziąć pod uwagę przy wyborze materiałów do budowy instalacji
Obliczenia wydajności biogazu
Proste obliczenia pomogą ocenić wszystkie zalety stosowania alternatywnych biopaliw. Jedna krowa o wadze 500 kg wytwarza około 35–40 kg obornika dziennie. Ta ilość wystarczy, aby uzyskać około 1,5 m3 biogaz, z którego z kolei można wytworzyć 3 kW / h energii elektrycznej.
Korzystając z danych z tabeli, łatwo obliczyć, ile m3 biogaz można uzyskać przy wyjściu zgodnie ze zwierzętami dostępnymi w gospodarstwie
Aby uzyskać biopaliwa, można użyć jednego rodzaju surowca organicznego lub mieszaniny kilku składników o wilgotności 85–90%. Ważne jest, aby nie zawierały obcych zanieczyszczeń chemicznych, które negatywnie wpływają na proces przetwarzania.
Najprostszy przepis na mieszaninę wymyślił w 2000 roku jeden rosyjski chłop z regionu Lipieck, który zbudował własne ręce najprostszej instalacji do produkcji biogazu. Zmieszał 1500 kg obornika z 3500 kg odpadów z różnych roślin, dodał wodę (około 65% masy wszystkich składników) i podgrzał mieszaninę do 35 stopni.
Dwa tygodnie później darmowe paliwo jest gotowe. Ta mała instalacja wyprodukowała 40 m3 gaz dziennie, który wystarczał na ogrzewanie domu i budynków mieszkalnych przez sześć miesięcy.
Opcje instalacji biopaliw
Po przeprowadzeniu obliczeń należy zdecydować, jak wykonać instalację, aby uzyskać biogaz zgodnie z potrzebami gospodarstwa. Jeśli zwierzęta gospodarskie są małe, odpowiednia jest najprostsza opcja, którą można łatwo wykonać z improwizowanych materiałów własnymi rękami.
W przypadku dużych gospodarstw, które mają stałe źródło dużych ilości surowców, wskazane jest zbudowanie przemysłowego automatycznego systemu biogazu. W takim przypadku nie można obejść się bez zaangażowania specjalistów, którzy opracują projekt i zamontują instalację na profesjonalnym poziomie.
Schemat wyraźnie pokazuje, jak działa zautomatyzowany kompleks przemysłowy do produkcji biogazu. Budowę takiej skali może od razu zorganizować kilka pobliskich gospodarstw
Obecnie istnieją dziesiątki firm, które oferują wiele opcji: od gotowych rozwiązań do opracowania indywidualnego projektu. Aby obniżyć koszty budowy, możesz współpracować z sąsiednimi farmami (jeśli są dostępne w pobliżu) i zbudować jedną dla wszystkich biogazowni.
Należy zauważyć, że w przypadku budowy nawet małej instalacji konieczne jest sporządzenie odpowiednich dokumentów, sporządzenie schematu blokowego, planu rozmieszczenia sprzętu i wentylacji (jeśli sprzęt jest zainstalowany w pomieszczeniu), poddanie się procedurom zatwierdzającym z SES, kontroli przeciwpożarowej i gazowej.
Mini-fabryka do produkcji gazu na potrzeby małej prywatnej gospodarki może być wykonana własnoręcznie, koncentrując się na projekcie i specyfice instalacji urządzeń produkowanych na skalę przemysłową.
Projektowanie instalacji do przetwarzania obornika i substancji organicznych na biogaz nie jest trudne. Oryginał wydany przez przemysł jest całkiem odpowiedni jako szablon do budowy własnej mini-fabryki
Niezależni rzemieślnicy, którzy decydują się na rozpoczęcie budowy własnej instalacji, muszą zaopatrzyć się w zbiornik na wodę, rury wodne lub rury kanalizacyjne z tworzywa sztucznego, łuki narożne, uszczelki i cylinder do przechowywania gazu otrzymanego w instalacji.
Galeria obrazów
Zdjęcie z
Głównym elementem przyszłej instalacji jest plastikowy zbiornik z pokrywką. Na zdjęciu pojemność wynosi 700 l, należy ją przygotować do pracy: zaznacz i narysuj otwory na wejście rur
Będziesz potrzebował rur PVC do wejścia do pojemnika, adaptera jako lejka, plastikowych narożników, węża do dostarczania wody do pojemnika, kleju, łącznika do zamocowania go w pokrywie i zaworu do zamykania
Kontur otworów jest wygodniejszy do konturowania za pomocą rury, która się w nie zwinie. Otwór należy wyciąć z maksymalną dokładnością.
Rury są ostrożnie wkładane do wyciętych otworów. Nie mogą być uszkodzone przez zadziory powstałe w wyniku procesu cięcia. Złącze jest wypełnione klejem i uszczelniaczem
Rura przeznaczona do załadunku surowców do przetwarzania jest zainstalowana tak, aby między dnem zbiornika a jego dolną krawędzią było 2 - 5 cm
Adapter służy jako lejek do ładowania surowców, ponieważ Jednostka w budowie jest przeznaczona do przetwarzania pozostałości żywności. Do załadunku obornika potrzeba więcej lejków i rur
Podobnie powstaje otwór i instalowana jest pozioma rura wydechowa. Krawędź rury wprowadzonej do zbiornika jest wyposażona w narożnik
W pokrywie wycina się otwór, w którym zainstalowany jest wąż dostarczający wodę potrzebną do przetworzenia
Krok 1: Domowa mini-instalacja do produkcji biogazu
Krok 2: Podłączanie części do instalacji przenośnej
Krok 3: Tworzenie otworów do wprowadzenia rur z tworzywa sztucznego
Krok 4: Zainstaluj rurkę PVC w otworze wyciętym w zbiorniku
Krok 5: Zasady instalacji rury zasilającej
Krok 6: Zainstaluj adapter jako lejek na rurze
Krok 7: Instalowanie i zabezpieczanie rury wydechowej instalacji
Krok 8: Przymocowanie węża doprowadzającego wodę do pokrywy
Funkcje systemu biogazu
W pełni rozwinięta biogazownia to złożony system składający się z:
- Bioreaktor, w którym proces rozkładu obornika;
- Zautomatyzowany system podawania odpadów organicznych;
- Urządzenia do mieszania biomasy;
- Sprzęt do utrzymywania optymalnych warunków temperaturowych;
- Zbiorniki gazu - zbiorniki gazu;
- Odbiornik odpadów stałych.
Wszystkie powyższe elementy są instalowane w zakładach przemysłowych działających w trybie automatycznym. Reaktory domowe z reguły mają bardziej uproszczony projekt.
Schemat pokazuje główne elementy zautomatyzowanego systemu biogazu. Objętość reaktora zależy od dziennego spożycia surowców organicznych. W celu pełnego funkcjonowania instalacji reaktor musi być wypełniony dwiema trzecimi objętości
Zasada działania instalacji
Głównym elementem systemu jest bioreaktor. Istnieje kilka opcji jego wykonania, najważniejsze jest zapewnienie szczelności konstrukcji i zapobieganie przedostawaniu się tlenu. Może być wykonany w postaci metalowego pojemnika o różnych kształtach (zwykle cylindrycznego) umieszczonego na powierzchni. Często do tych celów stosuje się puste zbiorniki paliwa o pojemności 50 cm3.
Możesz kupić gotowe pojemniki o składanym designie. Ich zaletą jest możliwość szybkiego demontażu i, w razie potrzeby, transportu w inne miejsce. Wskazane jest stosowanie przemysłowych instalacji powierzchniowych w dużych gospodarstwach, w których występuje stały napływ dużej ilości surowców organicznych.
W przypadku mniejszych gospodarstw bardziej odpowiednie jest umieszczenie podziemnych zbiorników. Podziemny bunkier zbudowany jest z cegły lub betonu. Możesz wkopać w ziemię gotowe pojemniki, na przykład beczki z metalu, stali nierdzewnej lub PCV. Możliwe jest również umieszczenie ich na ulicy lub w specjalnie wyznaczonym pomieszczeniu z dobrą wentylacją.
Do produkcji biogazowni można kupić gotowe pojemniki z PVC i zainstalować je w pomieszczeniu wyposażonym w system wentylacji
Bez względu na to, gdzie i jak znajduje się reaktor, jest on wyposażony w lejek do załadunku obornika. Przed załadowaniem surowca należy go wstępnie przygotować: jest kruszony na frakcje nie większe niż 0,7 mm i rozcieńczany wodą. Idealnie wilgotność podłoża powinna wynosić około 90%.
Zautomatyzowane zakłady przemysłowe są wyposażone w system zasilania, w tym w odbiornik, w którym mieszaninę doprowadza się do niezbędnej wilgoci, rurociąg do zaopatrzenia w wodę i zespół pompujący do pompowania masy do bioreaktora.
W instalacjach domowych do przygotowania podłoża stosuje się osobne pojemniki, w których odpady są kruszone i mieszane z wodą. Następnie masa jest ładowana do przedziału odbiorczego. W reaktorach umieszczonych pod ziemią wyprowadzany jest lejek do przyjmowania substratu, przygotowana mieszanina grawitacyjna przepływa rurociągiem do komory w celu fermentacji.
Jeśli reaktor znajduje się na ziemi lub w pomieszczeniu, rura wlotowa z urządzeniem odbierającym może znajdować się w dolnej części zbiornika. Możliwe jest również przeniesienie rury do górnej części i umieszczenie dzwonka na szyi. W takim przypadku biomasa będzie musiała zostać przepompowana.
W bioreaktorze konieczne jest również zapewnienie wylotu, który jest wykonany prawie na dnie zbiornika po przeciwnej stronie leja wlotowego. W celu umieszczenia pod ziemią rura wylotowa jest zainstalowana ukośnie w górę i prowadzi do pojemnika na odpady, w kształcie pudełka o prostokątnym kształcie. Jego górna krawędź powinna znajdować się poniżej poziomu wlotu.
Rury wlotowe i wylotowe są umieszczone skośnie do góry po różnych stronach zbiornika, podczas gdy zbiornik wyrównawczy, do którego wprowadzane są odpady, powinien być niższy niż lejek odbiorczy
Proces przebiega w następujący sposób: lejek wejściowy otrzymuje nową partię substratu, który wpada do reaktora, a jednocześnie ta sama ilość zużytej masy jest doprowadzana do odbiornika odpadów, skąd jest następnie odbierana i wykorzystywana jako wysokiej jakości biopłodnik.
Magazynowanie biogazu odbywa się w zbiorniku gazu. Najczęściej znajduje się bezpośrednio na dachu reaktora i ma kształt kopuły lub stożka. Jest wykonany z żelaznego pokrycia dachowego, a następnie, aby zapobiec procesom korozyjnym, jest malowany kilkoma warstwami farby olejnej.
W zakładach przemysłowych, zaprojektowanych do przyjmowania dużej ilości gazu, zbiornik gazu jest często wykonany w postaci oddzielnego zbiornika połączonego rurociągiem z reaktorem.
Gaz uzyskany w wyniku fermentacji nie nadaje się do użycia, ponieważ zawiera dużą ilość pary wodnej, aw tej formie nie pali się. Aby usunąć frakcje wody, gaz przepływa przez zamek hydrauliczny. Aby to zrobić, rura jest usuwana ze zbiornika gazu, przez który biogaz wchodzi do zbiornika z wodą, a stamtąd jest dostarczany do konsumentów przez plastikową lub metalową rurę.
Schemat instalacji umieszczony pod ziemią. Wlot i wylot powinny znajdować się po przeciwnych stronach zbiornika. Migawka wodna znajduje się nad reaktorem, przez który wytwarzany gaz przepływa do kanalizacji
W niektórych przypadkach do przechowywania gazu stosuje się specjalne torby gazowe wykonane z polichlorku winylu. Worki są umieszczane obok urządzenia i stopniowo napełniane gazem. Podczas napełniania elastyczny materiał napełnia się, a objętość worków wzrasta, co pozwala tymczasowo zaoszczędzić większą ilość produktu końcowego.
Warunki skutecznego działania bioreaktora
Do efektywnego działania instalacji i intensywnej ekstrakcji biogazu konieczna jest równomierna fermentacja substratu organicznego. Mieszanina powinna być w ciągłym ruchu. W przeciwnym razie powstaje skorupa, proces rozkładu spowalnia, co powoduje mniej gazu niż pierwotnie obliczono.
Aby zapewnić aktywne mieszanie biomasy, mieszadła zatapialne lub pochyłe wyposażone w napęd elektryczny są instalowane w górnej lub bocznej części typowego reaktora. W instalacjach rzemieślniczych mieszanie odbywa się mechanicznie za pomocą urządzenia przypominającego mikser domowy. Może być sterowany ręcznie lub wyposażony w napęd elektryczny.
Przy pionowym ustawieniu reaktora uchwyt miksera jest wyświetlany w górnej części instalacji. Jeśli pojemnik jest zainstalowany poziomo, śruba znajduje się również w płaszczyźnie poziomej, a uchwyt znajduje się z boku bioreaktora
Jednym z najważniejszych warunków produkcji biogazu jest utrzymanie wymaganej temperatury w reaktorze. Ogrzewanie można wykonać na kilka sposobów. W instalacjach stacjonarnych stosuje się zautomatyzowane systemy grzewcze, które są aktywowane, gdy temperatura spadnie poniżej ustalonego poziomu, i wyłączane, gdy zostanie ustawiony wymagany reżim temperaturowy.
Do ogrzewania można użyć kotłów gazowych, przeprowadzić bezpośrednie ogrzewanie za pomocą elektrycznych urządzeń grzewczych lub zintegrować element grzewczy w podstawie zbiornika.
Aby zmniejszyć straty ciepła, zaleca się zbudowanie małej ramy wokół reaktora warstwą wełny szklanej lub pokrycie instalacji izolacją termiczną. Styropian i jego inne odmiany mają dobre właściwości termoizolacyjne.
Aby wyposażyć system ogrzewania biomasy, można wyciągnąć rurociąg z ogrzewania domu, który jest zasilany przez reaktor
Określenie wymaganej objętości
Objętość reaktora ustala się na podstawie dziennej ilości obornika produkowanego w gospodarstwie. Konieczne jest również uwzględnienie rodzaju surowca, temperatury i czasu fermentacji. Aby instalacja działała w pełni, zbiornik jest napełniony do 85–90% objętości, co najmniej 10% musi pozostać wolne, aby ulatniał się gaz.
Proces rozkładu substancji organicznych w instalacji mezofilnej w średniej temperaturze 35 stopni trwa od 12 dni, po czym fermentowane pozostałości są usuwane, a reaktor jest wypełniany nową porcją substratu. Ponieważ odpady są rozcieńczane wodą do 90% przed wysłaniem do reaktora, ilość płynu należy również wziąć pod uwagę przy określaniu dziennego obciążenia.
W oparciu o powyższe wskaźniki objętość reaktora będzie równa dziennej ilości przygotowanego substratu (obornik z wodą) pomnożonej przez 12 (czas wymagany do rozkładu biomasy) i zwiększona o 10% (wolna objętość zbiornika).
Budownictwo podziemne
Porozmawiajmy teraz o najprostszej instalacji, która pozwala uzyskać biogaz w domu przy najniższych kosztach. Rozważ budowę podziemnego systemu. Aby to zrobić, musisz wykopać dziurę, jej podstawę i ściany wylewa się wzmocnionym betonem gliniastym.
Po przeciwnych stronach komory umieszczone są otwory wlotowe i wylotowe, w których montowane są nachylone rury do podawania podłoża i wypompowywania zużytej masy.
Rura wylotowa o średnicy około 7 cm powinna znajdować się prawie na samym dole leja, jej drugi koniec jest zamontowany w pojemniku kompensacyjnym o kształcie prostokąta, do którego będą pompowane odpady. Rurociąg do dostarczania podłoża znajduje się w przybliżeniu 50 cm od dna i ma średnicę 25-35 cm, a górna część rury wchodzi do przedziału do przyjmowania surowców.
Reaktor musi być całkowicie szczelny. Aby wykluczyć możliwość wlotu powietrza, pojemnik musi być pokryty warstwą hydroizolacji bitumicznej
Górna część leja jest uchwytem na gaz o kształcie kopuły lub stożka. Wykonany jest z blachy lub zadaszenia. Możesz również zakończyć konstrukcję z muru, który jest następnie pokryty stalową siatką i otynkowany. Na górze zbiornika gazu należy wykonać szczelny właz, usunąć rurkę gazową przechodzącą przez uszczelkę wodną i zainstalować zawór, aby uwolnić ciśnienie gazu.
Aby zmieszać podłoże, można wyposażyć instalację w system odwadniający działający na zasadzie nalewania. Aby to zrobić, przymocuj pionowo plastikowe rury wewnątrz konstrukcji, tak aby ich górna krawędź była wyższa niż warstwa podłoża. Zrób w nich wiele dziur. Gaz pod ciśnieniem spadnie, a unosząc się, pęcherzyki gazu zmieszają biomasę w zbiorniku.
Jeśli nie chcesz budować betonowego bunkra, możesz kupić gotowy pojemnik z PVC. Aby utrzymać ciepło, musi być otoczone warstwą izolacji termicznej - pianką styropianową. Dno wykopu wylewa się żelbetonem z warstwą 10 cm, jeśli objętość reaktora nie przekracza 3 m3, można zastosować zbiorniki z polichlorku winylu.
Jak wygląda budowa podziemnego reaktora, możesz zobaczyć na wideo:
Sposób ładowania obornika do podziemnej instalacji pokazano na poniższym wideo:
Instalacja do produkcji biogazu z obornika pozwoli znacznie zaoszczędzić na płatnościach za ciepło i energię elektryczną, a także zapewni dobrą pracę materiałowi organicznemu, który występuje w każdej gospodarstwie. Przed rozpoczęciem budowy należy dokładnie obliczyć i przygotować wszystko.
Najprostszy reaktor można wykonać w ciągu kilku dni własnymi rękami, używając improwizowanych narzędzi. Jeśli ekonomia jest duża, najlepiej kupić gotową instalację lub skonsultować się ze specjalistą.
Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące zapoznania się z prezentowanymi informacjami lub sugestie, które chcesz podzielić się z odwiedzającymi witrynę, zostaw komentarze w polu poniżej.